Vogels

Gendika B.V. voert al ruim 20 jaar DNA-analyses uit bij vogels. De vogelgeslachtsbepaling aan de hand van veren is hiervan de bekendste analyse en is al jarenlang een begrip bij een groot aantal vogelhouders in Nederland, waaronder niet alleen dierentuinen en vogelkwekerijen maar ook vele particulieren.

Naast de vogelgeslachtsbepaling zijn er diverse andere mogelijkheden voor DNA onderzoek in vogels.

birds

Geslachtsbepaling

Bij een groot aantal vogelsoorten zijn er geen duidelijke uiterlijke geslachtsgebonden kenmerken, waardoor het geslacht van een individuele vogel niet meteen duidelijk is. Een DNA-analyse aan de hand van uitgetrokken veren is in een dergelijk geval een hele snelle en eenvoudige methode om het geslacht van de vogel te weten te komen. Gendika heeft al bijna 20 jaar ervaring met vogelgeslachtsbepalingen aan de hand van DNA uit veren. Met een uiterst gevoelige en zeer betrouwbare techniek kan het specifieke stukje DNA op de geslachtschromosomen van vogels worden aangetoond waarin mannelijke (ZZ) en vrouwelijke (ZW) vogels van elkaar verschillen. Met deze methode kan bij Gendika het geslacht van ALLE vogelsoorten worden vastgesteld.

Voordelen van geslachtsbepaling aan de hand van DNA uit veren:

  • bird-feathersDe DNA-analyse kan worden uitgevoerd aan veren, waardoor monstername kan plaatsvinden zonder tussenkomst van een dierenarts.
  • De vogel hoeft (in tegenstelling tot endoscopisch onderzoek) niet vervoerd te worden en niet onder narcose worden gebracht, wat tot aanzienlijk minder stress leidt bij de vogel.
  • De analyse is onafhankelijk van de leeftijd van de vogel, zelfs het ei waaruit de vogel gekomen is kan fungeren als monstermateriaal voor de geslachtsbepaling.

Verzameling en verzending van monsters voor geslachtsbepaling:

  • De geslachtsbepaling wordt bij voorkeur uitgevoerd aan de hand van DNA verkregen uit veren van de vogel, een bloedmonster is echter ook mogelijk.
  • Voor het onderzoek zijn 5 tot 7 uitgetrokken veren nodig, bij voorkeur uit de borststreek van de vogel. Uitgevallen (rui) veren zijn ongeschikt.
  • Bij het uittrekken van de veren mag de schacht (het uiteinde van de veer dat uit de huid van de vogel komt) niet met de handen worden aangeraakt.
  • Gendika verstrekt gratis gecodeerde zakjes voor de verzameling van veermonsters. Deze kunnen in de webshop of telefonisch worden aangevraagd. Tevens kunt u een eigen zakje of envelop nemen, waarop duidelijk de soort en ringgegevens moeten worden vermeld.
  • Per vogel kunnen de veren in een monsterzakje of envelop worden verzameld, vervolgens doet u het zakje of de envelop in een verzendenvelop. Deze stuurt u per post naar Gendika (Postbus 40, 9640 AA Veendam).

kolonie

Resultaten vogelgeslachtsbepaling:

  • Wanneer de verenmonsters bij het laboratorium van Gendika zijn aangekomen worden ze dezelfde dag in behandeling genomen, u krijgt een bevestiging per email van ontvangst. Meestal is de volgende dag het resultaat van de geslachtsbepaling bekend.
  • Certificaat-Gendika_thumb
    Na voltooiing van het onderzoek ontvangt u per post een rapport, een geplastificeerd certificaat van de geslachtsbepaling en de factuur van de analyse (klik op de afbeelding voor een vergroting). Wanneer uw e-mail adres bij ons bekend is ontvangt u daarnaast de resultaten per mail. Uiteraard informeren we u altijd graag telefonisch over de voortgang van de analyses die we voor u uitvoeren.

Detectie van ziekteverwekkers

Gendika voert analyses uit waarbij de aanwezigheid van onderstaande ziekteverwekkers in vogels kan worden aangetoond.

PBFD-virus:

De vogelziekte PBFD (snavel- en veerrot) wordt veroorzaakt door een circovirus. Kromsnavels zijn erg gevoelig voor deze ziekte, waarvoor helaas nog geen medicatie is. De klinische kenmerken van PBFD zijn onder andere gewichtsverlies, afwijkende veren, snavelvervorming en uiteindelijk de dood van de vogel. Besmetting van vogels met het PBFD-virus is mogelijk via direct contact met geïnfecteerde ontlasting, geïnfecteerde materialen en oppervlakten (kooien ed.) en verenstof.

Polyoma-virus:

Volwassen vogels kunnen drager zijn van het polyoma-virus, waarbij de dieren volledig gezond zijn totdat zich een stress situatie voordoet en het virus zich uit in ziekte kenmerken. Geïnfecteerde vogels zonder klinische kenmerken zijn een potentieel gevaar voor overige (jonge) vogels. Vogels kunnen met het polyoma-virus worden besmet via huidschilfers, veerstof en ontlasting. Voor jonge vogels (15 tot 60 dagen oud) is het virus meestal dodelijk. Klinische kenmerken van de ziekte zijn onder andere verlies van eetlust en bloedingen onder de huid. Het is echter ook mogelijk dat een vogel dood gaat aan een infectie met het polyoma- virus zonder dat er klinische kenmerken zijn.

Chlamydia:

De papegaaienziekte (ook wel psittacose genoemd) wordt veroorzaakt door de bacterie Chlamydia psittaci. Wanneer vogels na besmetting met deze bacterie ziek worden uit zich dat als verminderde eetlust, uitdroging, diaree en ontsteking van oog- en neusslijmvliezen. Bij vroege diagnose kan de ziekte goed bestreden worden met behulp van antibiotica. De papegaaienziekte kan ook bij mensen een gevaar voor de gezondheid opleveren.

Pacheco-virus:

De Pacheco ziekte wordt veroorzaakt door een herpesvirus. Het virus kan in een vogel latent aanwezig zijn (de vogel is niet ziek). Echter wanneer aanwezigheid van het virus leidt tot ziekteverschijnselen, vaak na een stresssituatie, is een infectie met het Pacheco-virus dodelijk. Eerste symptomen van de ziekte zijn vervormde veren en gele ontlasting. Gezonde dragers van het virus zijn erg gevaarlijk voor andere vogels.

samples

Benodigd monstermateriaal:

Voor de detectie van PBFD-virus, Polyoma-virus en Pacheco-virus heeft het laboratorium van Gendika een bloedmonster (slechts een druppel is voldoende) nodig van de vogel. Monsterafname wordt over het algemeen via tussenkomst van een dierenarts uitgevoerd. Het is echter ook toegestaan om zelf de bloedmonsters aan te leveren. Benodigde bloedbuisjes sturen we u graag kosteloos toe. Daarnaast is het mogelijk om een weefselmonster in te sturen om de ziektes post-mortaal aan te tonen.

Detectie van Chlamydia gebeurt aan de hand van een uitstrijkje (met behulp van een swab) van de cloaca van de vogel. Een dergelijk swabmonster wordt bij voorkeur afgenomen door een dierenarts, maar het is ook toegestaan om dit zelf aan te leveren.

We vragen u om samen met de bloed- en / of swabmonsters een ondertekend opdrachtformulier naar ons toe te sturen. Deze formulieren kunnen via de webshop worden uitgeprint of kunt u aanvragen bij Gendika (0598-619343 of info@gendika.com).
Resultaten analyses ziekteverwekkers:

  • Wanneer de bloed- en / of swabmonsters aankomen op het laboratorium van Gendika, worden ze direct dezelfde dag in behandeling genomen. Na ongeveer twee werkdagen is het resultaat van de analyses bekend.
  • Direct na de voltooiing van de analyses krijgt u van ons per post een rapport met daarin de resultaten van de analyses en per vogel een geplastificeerd certificaat. Indien uw e-mail adres bij Gendika bekend is, krijgt u tevens de resultaten per mail.
  • Wanneer uit de resultaten van de analyses blijkt dat er een ziekteverwekker is aangetoond in het bloed / swab van uw vogel, raden we u aan om contact op te nemen met uw dierenarts. Uw dierenarts kan u vervolgens informeren over de te nemen maatregelen.

Verwantschapsonderzoek

Het erfelijk materiaal (DNA) vormt de genetische code van ieder levend organisme, dus ook van vogels. Ieder individu bezit zijn eigen genetische code, met uitzondering van identieke tweelingen. Deze genetische code blijft gedurende het hele bestaan van de vogel constant. Door het DNA te analyseren kan het genetische patroon, het zogenaamde genotype, van een vogel in kaart worden gebracht. Dit genotype kan worden gebruikt om de vogel te identificeren. DNA-genotypering kent verschillende toepassingen, hieronder volgen enkele voorbeelden.

  • Afstammingscontrole: Het DNA-genotype van een nakomeling is te verklaren uit het DNA-genotype van beide ouders, omdat een nakomeling altijd 50% van zijn erfelijk materiaal van de vader krijgt en 50% van de moeder. Dit gegeven kan worden toegepast bij afstammingscontroles. Door het DNA-genotype van een nakomeling te vergelijken met het DNA-genotype van de vermoedelijke ouders, kan het ouderschap van de vermoedelijke ouders worden vastgesteld of uitgesloten. Afstammingscontroles zijn bijvoorbeeld belangrijk voor het verkrijgen van CITES formulieren.
  • DNA paspoort: Wanneer het genotype van een vogel in kaart is gebracht kan dat vervolgens fungeren als een soort paspoort voor de vogel. Aan de hand van dit “paspoort” kan de vogel altijd worden geïdentificeerd. Bijvoorbeeld na diefstal kan dit erg belangrijk zijn.
  • Genetische variatie: Door onderlinge vergelijking van de DNA-genotypes van individuen uit een populatie vogels kan inzicht worden verkregen in de genetische diversiteit binnen de populatie. Deze informatie kan bijvoorbeeld de strategie beïnvloeden bij fokprogramma’s van bedreigde vogelsoorten.

Aanvraag verwantschapsonderzoek / DNA-genotypering:

Het laboratorium van Gendika heeft inmiddels ruime ervaring met DNA-genotypering van diverse vogelsoorten zoals roofvogels, uilen, papegaaiachtigen, duiven en kraanvogels. Wanneer u voor uw vogels een verwantschapsonderzoek wilt laten uitvoeren is het raadzaam om eerst contact op te nemen met Gendika BV, zodat we voor u kunnen uitzoeken of DNA-genotypering van uw vogelsoort mogelijk is.

Het DNA-genotype van uw vogel(s) kan vervolgens in kaart worden gebracht aan de hand van enkele uitgetrokken veren van de vogel (rui veren zijn ongeschikt). Er zijn ongeveer 8 veren per vogel nodig. Daarnaast is het ook mogelijk om een bloedmonster van de vogel te verstrekken (een druppel bloed is reeds voldoende).
Materialen voor monstername worden door Gendika gratis toegestuurd en kunnen telefonisch worden aangevraagd, 0598-619343, of via de webshop. U kunt via de webshop uw bestelling plaatsen, waarna een opdrachtformulier te printen is.

U ontvangt na voltooiing van het onderzoek (ongeveer 3 weken, afhankelijk van de te onderzoeken aantallen) de resultaten in de vorm van een rapport. Betaling kan via de webshop worden afgehandeld of achteraf, via automatische incasso of bankoverschrijving, aan de hand van de factuur die u ontvangt met de resultaten. De uiteindelijke prijs van het onderzoek hangt af van het aantal onderzochte vogels.